Hiện tượng bị nổ công tơ 3 pha khi đóng điện bằng cầu chì rơi (SI) từng pha là hiện tượng thường chỉ xảy ra đối với máy biến áp (Mba) phân phối dầu 3 pha, công suất đến 1600kVA, lưới điện trung thế điện áp 35/0,4kV, đấu “Yyn12”.

Hiện tượng này không phải tất cả, mà xảy ra với từng điện lực, từng địa phương, từng địa điểm khác nhau. Ví dụ: Cùng một Mba đặt ở trạm A đóng điện gây nổ công tơ, nhưng sau khi kiểm tra máy vẫn đạt yêu cầu đóng điện, khi đưa sang vị trí B thì đóng điện lại được, không nổ?. Cá biệt có Mba đang vận hành bình thường, cắt máy ra để bảo dưỡng định kỳ, khi đóng điện trở lại bị nổ?. Có trường hợp đóng “SI” 1 pha (ví dụ pha B đóng trước) đã nổ.Vậy ta phải giải thích hiện tượng này như thế nào?.Đây là câu hỏi mà nhiều người sử dụng và nhà sản xuất Mba thường gặp và hỏi?. Chúng ta cùng ngiên cứu hiện tượng này nhé.

Hình ảnh minh họa công tơ điện 3 pha

 Hiện tượng nổ công tơ 3 pha khi đóng điện bằng cầu chì rơi phụ thuộc vào cả đường dây tải điện của lưới điện và cả nhà sản xuất máy biến áp:

1/. Lý do và nguyên nhân của hiện tượng nổ công tơ 3 pha:

Lý do:

Đường dây truyền tải có tính chất điện dung “C”, dây dẫn càng dài, nhất là dây cáp ngầm, điện dung C rất lớn.

Máy biến áp (Mba) có tính chất điện cảm “L” lớn. Vì có các cuộn dây CA và HA. Điện áp càng cao càng dễ xảy ra: Ví dụ lưới trung thế 35kV. Thường xảy ra đối với Mba có tổ nối dây: Yyn12 ( Cuộn sơ cấp, cao áp (CA) đấu sao (Star, Wye).

Nguyên nhân:

Khi đóng-ngắt 1 pha ( 1 trong 3 pha: A,B,C). Về lý thuyết, nếu điện trở cách điện là vô cùng lớn, dòng điện (I = 0), Vì cuộn CA đấu (Y), cuộn CA vẫn đang hở mạch. Nhưng trên thực tế điện trở cách điện vẫn có một trị số nào đó, dòng điện (I > 0). Vậy theo “Định luật cảm ứng điện từ” bên sơ cấp có dòng điện I1, trong lõi thép có từ thông f móc vòng qua cả 2 cuộn dây sơ cấp và thứ cấp (CA và HA), cuộn dây HA đang có cuộn áp của công tơ 3 pha nối sẵn từ trước ở má trên của Aptomat hạ thế. Vì vậy bên cuộn dây thứ cấp (HA) có dòng điện I2. Do cộng hưởng sắt từ (Ferroresonance), cộng hưởng “L-C” cộng với lúc đóng - cắt có quá trình quá độ, dòng điện và điện áp tăng vọt, chọc thủng cách điện cuộn áp của công tơ, gây ra cháy nổ công tơ?

Bài viết tham khảo: Một số sự thường gặp của máy biến áp

2/. Cách khắc phục hiện tượng nổ công tơ 3 pha:

Đối với người sử dụng:

Nên lắp thêm phía trên cầu chì rơi(SI) 01 cầu dao cách ly 3 pha, khi đóng – ngắt 3 pha cùng 1 lúc. Chú ý: Khi đóng, đóng SI trước, đóng cầu dao sau, khi ngắt thì ngược lại. Hoặc đối với máy công suất lớn thì lắp máy cắt (Circuit Break) để bảo vệ. Khi đặt hàng, yêu cầu nhà sản xuất thiết kế có tổ nối dây: Dyn11.

Hệ thống tiếp địa tốt, Rđ < 4 Om. Vỏ máy phải được tiếp địa thật tốt với hệ thống tiếp địa của trạm biến áp.

Đối với nhà sản xuất:

Các bộ phận không mang điện như lõi thép, xà ép, vỏ máy… phải được tiếp địa thật tốt bằng các lá đồng mỏng mạ hoặc nhúng thiếc.

Công nghệ sấy: Máy được sấy bằng lò sấy chân không, thay vì lò sấy điện trở- thổi gió nóng tuần hoàn. Tra dầu bằng lò tra dầu chân không.

3/. Chọn nhà cung cấp.

Việc lựa chọn máy biến áp là bài toán khó của người sử dụng hiện nay. Làm sao để hiện tượng nổ “SI” không xảy ra?

Công ty Cổ phần sản xuất thiết bị điện Hà Nội (LE) với nhiều năm kinh nghiệm trong sản xuất máy biến áp thương hiệu LE là lựa chọn hàng đầu cho quý khách hàng hiện nay.

Chúng tôi có công nghệ tiên tiến, có hệ thống sấy chân không với máy hút chân không 2 cấp của Đức, có lò tra dầu chân không với máy hút chân không của Nhật Bản và các thiết bị tiên tiến khác. Có đội ngũ kỹ sư và công nhân lành nghề có tay nghề cao, có nhiều năm trong nghề sản xuất Mba.

Với chất lượng sản phẩm luôn được đặt lên hàng đầu, quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO9001:2015, 5S, ISO14001:2015, cùng những yêu cầu về kỹ thuật khắt khe theo các tiêu chuẩn quốc tế IEC 60076-1-5, IEC 17025, các tiêu chuẩn của Việt nam TCVN 6306-1-5:2015, TCVN8525:2015, tiêu chuẩn của nghành điện, của tập đoàn điện lực EVN, như QĐ62/QĐ-EVN 5.5.2017, và các tiêu chuẩn của các tổng công ty điện lực như: QĐ 1011/QĐ-EVNNPC, QĐ6954/QĐ-EVNCPC, QĐ3370/EVN-HCM-KT.v.v…

Đặc biệt là LE đã có 4 chủng loại mba phân phối các loại công suất từ 250,400,630kVA, điện áp 22/0,4kV và 35/0,4kV, đã được gửi ra nước ngoài thử phá hủy theo tiêu chuẩn IEC60076-5 tất cả đều rất tốt, đạt tiêu chuẩn, (Trong đó có 1 máy làm vật liệu siêu tổn thất thấp Amorphous). Các sản phẩm máy biến áp của Công ty công được đánh giá cao, được tin tưởng và lựa chọn hàng đầu của các đối tác, người sử dụng, doanh nghiệp trong và ngoài ngành điện.

Bài viết tham khảo: Máy biến áp LE - Chứng nhận ASTA intertek

Chính sách bảo hành sản phẩm của Máy biến áp LE

Chính sách bảo hành sản phẩm là một trong những tiêu chí luôn được Công ty chú trọng và quan tâm hàng đầu. Khi sử dụng các sản phẩm máy biến áp LE, khách hàng sẽ được nhận những quyền lợi cho sản phẩm liên quan đến vấn đề bảo hành máy sau khi giao hàng , cụ thể như sau:

Khách hàng sẽ được bảo hành miễn phí sản phẩm trong những trường hợp sau đây:

Máy biến áp vẫn còn thời gian bảo hành ( Thời gian bảo hành được xác định trên phiếu bảo hành của nhà sản xuất.) Phiếu bảo hành phải được giữ nguyên hiện trạng, không có dấu hiệu tẩy xóa hay sửa chữa).

Nếu một phần hoặc toàn bộ sản phẩm bị hỏng hoặc không phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật của khách hàng thì sẽ được bảo hành hoặc thay thế bằng một sản phẩm mới.

Sản phẩm phải được lắp đặt theo đúng thông số kỹ thuật , hướng dẫn sử dụng và catalouge của nhà sản xuất.

Những trường hợp sẽ được hỗ trợ một phần hoặc tính những chi phí chính hoặc miễn phí:

* Thời gian bảo hành hết hạn.

* Chế độ bảo hành không được áp dụng cho các sản phẩm bị lỗi do khách hàng tự mang ra ngoài sửa chữa gây nên và bảo quản không đúng cách.

* Các trường hợp hư hỏng do vận hành không đúng hướng dẫn sử dụng,

* Máy để quá tải lâu dài, hoặc bị chậm chập phụ tải, cáp và đường dây.  

* Máy bị sấm sét đánh trực tiếp hoặc đánh vào đường dây rồi lan truyền vào máy, hoặc sự cố do thiên nhiên như bão lũ gây ra.

Tài liệu tham khảo:

* Ferroresonance Explained of HD Electric Co. USA

* Ferroresonance in Low-Loss Distribution Transformer IEEE.

* Ferroresonance during single phase swithching of distribution Transformer- Eaton Holec the Netherlands

Tác giả: Tạ Xuân Kiên

 Kỹ sư trưởng, cố vấn kỹ thuật Công ty Cổ phần sản xuất thiết bị điện Hà Nội